Jinekolojik Kanseri

Jinekolojik Kanserler Nelerdir?

Jinekolojik kanserler, kadın üreme sisteminde anormal hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalmasıyla ortaya çıkan kanserleridir.

Jinekolojik Kanser Türleri

Jinekolojik kanserler, kadın üreme sisteminde anormal hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalmasıyla ortaya çıkan kanserleridir. İlk ortaya çıktıkları organ veya vücut bölümüne göre adlandırılırlar:

• Rahim ağzı kanseri rahmin alt, silindir şekilli kısmı olan rahim ağzında başlar. Üst sınırı rahme, alt kenarı ise vajinaya bağlıdır.
• Endometriyal kanser rahmin iç yüzeyinden (endometriyum olarak adlandırılır) kaynaklanan kanserdir. En yaygın rahim kanseri türüdür ve Avustralyalı kadınlarda teşhis edilen en yaygın jinekolojik kanserdir.
• Fallop tüpü kanseri fallop tüplerinde başlar. Bu tüp yapıları rahmin üst ve en dış kısmını over ile bağlar ve dişi yumurta burada döllenir.
• Gestasyonel trofoblastik hastalık bir yumurtanın bir sperm tarafından döllenmesinin ardından trofoblastik hücrelerden (embriyonun rahme tutunmasına ve plasentayı oluşturmasına yardımcı olan hücreler) gelişen herhangi bir tümör grubunu içerir. Aynı zamanda gestasyonel trofoblastik tümör olarak da adlandırılır ve yalnızca hamile kadınlarda ortaya çıkabilir.
• Over kanseri üreme için hormon ve yumurta üreten bir çift katı ve oval şekilli organ olan yumurtalıkları etkiler.
• Rahim kanseri ters duran bir armutun şekil ve ve boyutuna benzeyen ve oluklu bir organ olan rahmin ana gövdesinde başlar. Rahim, hamilelik esnasında bir bebeğin geliştiği yerdir.
• Vajinal kanser vajinada başlar (doğum kanalı olarak da isimlendirilir). Vajina, rahim ağzından kadın cinsel organlarının (vulva) dış kısmına kadar uzanan kaslı, tüp benzeri bir kanaldır.
• Vulval kanser kadın üreme sisteminin dış kısmı olan vulvada başlar. Vulva, vajinal açıklığı, iç ve dış dudakları (iç dudaklar ve dış dudaklar olarak da adlandırılır), klitoris ve venüs tepesini (dudakların üzerindeki yumuşak, yağlı tümsek doku) içerir.

Jinekolojik kanserler için risk faktörleri nelerdir?

Bir risk faktörü, jinekolojik kanser gibi belirli bir sağlık durumunun gelişme ihtimalinin artmasıyla ilişkili herhangi bir faktördür. Yaşam tarzı veya çevresel faktörler gibi bazı risk faktörleri değiştirilebilir. Kalıtsal faktörler veya ailede kanser öyküsü olması gibi diğer faktörler değiştirilemez.

Bir veya daha fazla risk faktörüne sahip olmanız ileride jinekolojik kanser olacağınız anlamına gelmez. Pek çok kadında en az bir risk faktörü vardır ancak hiçbir zaman jinekolojik kanser olmazlar. Tam tersi olarak da jinekolojik kanserli bazı kadınlarda da bilinen hiçbir risk faktörü olmayabilir. Jinekolojik kanseri olan bir kadının bir risk faktörü olsa bile, hastalığın gelişimine bu faktörün ne denli sebep olduğunu bilmek genellikle zordur.

Pek çok jinekolojik kanserin sebebi tam olarak bilinmese de bazı faktörler bir veya daha fazla jinekolojik kanser türünün gelişme riskiyle ilişkilidir:

• yaşlılık
• aile öyküsü
• belli gen mutasyonu
• kanser öyküsü, örn.; meme veya bağırsak kanseri ¹
• üreme hastalığı öyküsü
• hormon maruziyeti - vücudun ürettiği veya ilaç olarak alınan
• rahimde dietilstilbestrol (DES) maruziyeti
• insan papillom virüsü (HPV) enfeksiyonu gibi viral enfeksiyon
• sigara ve aşırı kilo gibi yaşam tarzı faktörleri

Bu risk faktörlerinden herhangi birine sahipseniz veya jinekolojik kanser konusunda riskleriniz için endişeliyseniz, lütfen doktorunuzla görüşün.

Bazı insanlar endometriyozise sahip olmanın bir jinekolojik kanser oluşma riskini artırdığı konusunda endişe duyarlar. Ancak bunun doğru olduğunu kanıtlayan herhangi bir bulgu yoktur.²

Jinekolojik Kanserlerin Belirtileri Nelerdir?

Jinekolojik kanserlerin belirtileri, tümörün bulunduğu yere, boyutuna ve ne kadar hızlı büyüdüğüne bağlıdır.

Jinekolojik kanserlerin neden olabileceği belirtiler şunlardır:

• anormal veya sebat eden vajinal kanama - örneğin, menopoz sonrası kanama, adet kanaması dışında kanama ya da cinsel ilişki sonrası kanama
• normal olmayan vajinal akıntı
• karında ağrı, baskı ya da rahatsızlık hissi
• kilo kaybı¹
• karında şişlik
• dışkı ve idrar düzeninde değişiklik
• cinsel ilişki esnasında ağrı
• pelvik bölgede kaşıntı, yanma veya acı
• yumru, yara veya siğil benzeri oluşumlar.

Bu belirtilere neden olan birçok koşul bulunmaktadır. Bunlardan herhangi birini yaşıyorsanız doktorunuzla görüşmeniz önemlidir.

Tarama

Tarama, herhangi bir belirtisi olmayan insanlarda bir hastalığı tespit etmek için kullanılan testlerdir. 

Bu işlem Pap smear testine benzerdir ancak bundan farklı olarak vücutta HPV enfeksiyonunu araştırır. Test sonuçlarınız normalse testi yalnızca 5 yılda bir yaptırabilirsiniz. 25-74 yaş arası tüm kadınlar 5 yılda bir ücretsiz tarama yaptırabilir.

Rahim ağzı kanseri için yapılan tarama dışında diğer jinekolojik kanserlerin hiçbirinde tarama yapılmamaktadır.

Jinekolojik kanserler nasıl teşhis edilir?

Bir jinekolojik kanserin teşhisi, aşağıdakiler dahil olmak üzere bir dizi testi içerebilir: 

• Pelvik muayene dahil olmak üzere fiziksel muayene
• Rahim ağzı tarama testi
• CA-125 testi gibi kan tahlilleri
• Görüntüleme tetkikleri - bunlar arasında şunlar yer alabilir; transvajinal ultrason, bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ya da pozitron emisyon tomografisi (PET) 
• Kanserli bölgeleri göstermek için vücuda hafif bir radyoaktif maddenin enjeksiyonunu içeren PET taraması 
• Mikroskop altında analiz edilmek üzere doku örneği alınması (biyopsi)

Tedavi Seçenekleri

Kanserli kişilerin tedavisi ve bakımı genellikle multidisipliner ekip olarak adlandırılan ve hem tıp hem de yardımcı sağlık alanındaki sağlık uzmanlarından oluşan bir ekip tarafından sağlanır.

Jinekolojik kanserlerin tedavisi şunlara bağlıdır:

• Hastalığın evresi ve türü
• Belirtilerin şiddeti 
• Genel sağlık durumunuz
• Kişisel ihtiyaç ve talepleriniz.

Tedavi seçenekleri şunları içerir:

• ameliyat - mümkün olduğunca fazla tümörü çıkartmak ve hastalığın evresini (kanserin ne kadar yayıldığının tespit edilmesi) belirlemek için tercih edilir
• radyasyon tedavisi
• kemoterapi
• hedefe yönelik tedavi - örneğin; PARP inhibitörleri (olaparib, rucaparib)¹ veya bevacizumab 
• İmmünoterapi - örneğin; pembrolizumab.^1,2

Farklı kanser türlerini teşhis ve tedavi etmenin yeni yollarını bulmak için araştırmalar devam etmektedir. Jinekolojik kanserlerin tedavisinde yeni yolların test edilmesi için bazı hastalara klinik araştırmaya katılma seçeneği sunulabilir.