Lenf kanseri, diğer bir ismiyle lenfoma, lenfatik sistemdeki anormal beyaz kan hücrelerinin (lenfositler) kontrolsüz bir şekilde büyümesiyle ortaya çıkan bir kan kanseri türüdür.
Lenfatik sistem vücudun bağışıklık sisteminin bir parçasıdır. Lenfatik sistemi oluşturan ögeler:
Lenfoma vücudun lenf dokusu olan herhangi bir yerinde başlayabilir. Genellikle göğüs veya boyundaki ya da kolların altındaki lenf düğümlerinde başlar. Buradan diğer lenf düğümlerine yayılır. Bazen akciğerler, karaciğer ve kemik iliği gibi vücudun diğer bölgelerine de yayılabilir.
Lenfoma, Avustralya'da kadın ve erkeklerde en sık görülen 10 kanser arasında yer almaktadır.
Temelde 2 ana lenfoma tipi vardır:
Bu 2 tip, lenfoma hücrelerinin mikroskop altındaki görüntüsüne göre sınıflandırılır.
Bu lenfomaların her birinin farklı alt tipleri vardır.
Hodgkin Dışı (Non-Hodgkin) Lenfoma
Hodgkin Dışı Lenfomanın birçok farklı türü vardır. Bunlar, etkilenen lenfosit tipine ve kanserin ilerleme hızına bağlı olarak 2 grupta sınıflandırılır:
B hücreli lenfoma türleri şunlardır:
T-hücreli lenfoma türleri şunlardır:
Hodgkin Lenfoma
Hodgkin Lenfoma 2 gruba ayrılır:
Klasik Hodgkin Lenfoma türleri şunları içerir:
Hem Hodgkin Lenfoma hem de Hodgkin Dışı Lenfoma yetişkinlerde daha sık görülür, ancak bu kanserler çocukları ve gençleri de etkileyebilir.
Çocuklarda, Hodgkin Lenfomanın yaşça daha büyük çocukları ve gençleri etkileme olasılığı daha yüksekken Hodgkin Dışı Lenfoma daha küçük çocuklarda daha sık görülme eğilimindedir [4].
Çocuklarda en sık görülen Hodgkin Dışı Lenfoma türleri şunlardır:
Lenfoma için risk faktörleri nelerdir?
Risk faktörü, bir kişinin belirli bir duruma (örneğin kanser) yakalanma olasılığını artıran herhangi bir faktöre denir.
Bazı risk faktörler değiştirilebilir veya onlardan kaçınılabilir. Bunlara örnek olarak yaşam tarzı veya çevresel risk faktörleri verilebilir. Bazı risk faktörleri ise değiştirilemez. Bunlara örnek olarak kalıtsal faktörler veya aile geçmişinde kanser vakası olup olmaması verilebilir.
Bir veya daha fazla risk faktörüne sahip olmanız kansere yakalanacağınız anlamına gelmez. Birçok kişi en az bir risk faktörüne sahip olmasına rağmen hiçbir zaman kansere yakalanmazken, kansere yakalanan diğer kişilerin bilinen hiçbir risk faktörü olmayabilir.
Kanserli bir bireyin bilinen risk faktörleri olsa bile, bu risk faktörlerinin hastalığın gelişimine ne kadar katkıda bulunduğunu anlamak genellikle zordur.
Lenfoma risk faktörleri
Lenfoma gelişme riski ile ilişkili birçok faktör vardır. Farklı lenfoma türleri için risk faktörleri farklılaşır.
Hodgkin Dışı Lenfoma risk faktörleri şunları içerir:
Hodgkin Lenfoma risk faktörleri şunları içerir:
Bu risk faktörlerinden herhangi birine sahipseniz veya lenfoma riskiniz konusunda endişeleriniz varsa, lütfen bir uzman hekime görünün.
Lenfomanın en yaygın belirtileri şunlardır:
Farklı lenfoma türleri başka semptomlara neden olabilir ve çocuklar yetişkinlerden farklı semptomlar yaşayabilir.
Hodgkin Lenfoma başlangıçta sadece hafif semptomlar gösterebilir, bu nedenle teşhis edilmesi zor olabilir[3].
Waldenstrom Makroglobulinemisi (bir tür Hodgkin Dışı Lenfoma) aşağıdakilerin yanı sıra başka semptomlara da neden olabilir:
Hodgkin Dışı Lenfomalı çocuklar aşağıdaki semptomları gösterebilir:
Sadece lenfoma değil, birçok başka etken de bu belirtilere neden olabilir. Bu belirtilerden bazılarına sahipseniz doktorunuzla konuşun.
Lenfoma nasıl teşhis edilir?
Lenfoma teşhisi için yapılabilecek birçok muayene ve test vardır:
Evreleme
Lenfoma teşhisi konulduktan sonra hastalığın evresini ve kanserin vücudun diğer bölgelerine yayılıp yayılmadığını belirlemek için başka testlerin yapılması muhtemeldir. Bu testler arasında görüntüleme testleri, kan testleri, biyopsiler veya kalp ve akciğer fonksiyon testleri yer alabilir. Hastalığın evresini bilmek, tıbbi ekibinizin sizin için en iyi tedaviyi planlamasına yardımcı olur.
Çoğu durumda, lenfoma (hem Hodgkin hem de Hodgkin Dışı) kanserin ne kadar yayıldığına bağlı olarak 4 aşamaya ayrılır:
Aşama I -
Aşama II -
Aşama III -
Aşama IV -
Lenfoma, lenfatik sistem dışında bir veya daha fazla organa geniş ölçüde yayılmıştır ve yakındaki lenf düğümlerinde de bulunabilir; VEYA
Bazen hastalığın belirli özelliklerini tanımlamak için bu aşamalara başka açıklamalar da eklenir. Hodgkin Dışı Lenfoma da dereceye göre sınıflandırılır:
Deri lenfoması şu şekilde kategorize edilir:
Çocuklarda Hodgkin Dışı Lenfoma için de farklı bir evreleme sistemi kullanılmaktadır.
Kanserli kişilerin tedavi ve bakımı genellikle multidisipliner ekip olarak adlandırılan hem tıbbi hem de yardımcı sağlık profesyonellerinden oluşan bir ekip tarafından sağlanır.
Lenfoma tedavisi şunlara bağlıdır:
Tedavi aşağıdakileri içerebilir.
Ameliyat
Cerrahi, lenfoma tedavisinde nadiren kullanılır. Ancak dalak, tiroit veya mide gibi organlarda başlamış ve henüz bu organlardan dışarıya yayılmamış lenfomalar için kullanılabilir. Bunun yanı sıra, cilt lenfomalarını tedavi etmek için de kullanılabilir (tamamen çıkarılabilecek az sayıda cilt lezyonu varsa).
Kemoterapi
Radyasyon tedavisi ile kemoterapi lenfoma için ana tedavilerden biridir. Bu 2 tedavi sıklıkla birlikte kullanılır. Kemoterapi, agresif Hodgkin Dışı Lenfoma için ana tedavidir[1]. Tedavi, hap olarak verilen veya damar içine enjekte edilen (intravenöz) ilaçların bir kombinasyonunu içerebilir [2]. Hastalar tedavi boyunca takip edilir ve testler kanser belirtisi göstermeyene kadar birden fazla tedavi alabilirler [3].
Lenfoma tedavisinde kemoterapi kullanılması tümör lizis sendromu adı verilen bir yan etkiye neden olabilir. Vücuttaki çok sayıda lenfoma hücresinin kemoterapi ilaçları tarafından öldürüldükten sonra parçalandığında içeriklerini kan dolaşımına bırakır. Bu durum böbrekleri zorlayabilir ve ciddi sorunlara neden olabilir. Bu sendromdan kaçınmak için ekstra sıvılar ve bazı ilaçlar verilebilir.
Steroidler
Steroidler vücutta doğal olarak yapılan hormonlardır. Ayrıca laboratuvarda üretilebilir ve ilaç olarak kullanılabilirler. Steroidler kemoterapinin etkisini artırmak, lenfomayı yok etmeye yardımcı olmak ve bulantı veya kusmayı tedavi etmek için kullanılabilir. Genellikle hap olarak verilirler ancak damar içine de enjekte edilebilirler (intravenöz).
Hodgkin Dışı Lenfoma için kullanılan en yaygın steroidler kortikosteroidlerdir[4]. Hodgkin Lenfoma için kullanılan en yaygın steroidler prednizon veya prednizolondur[5].
Radyasyon tedavisi
Kemoterapi ile birlikte radyasyon tedavisi lenfoma için ana tedavilerden biridir. Bu 2 tedavi genellikle birlikte kullanılır. Radyasyon tedavisinin uzun vadeli yan etkileri olabilir, bu nedenle çocuklarda lenfoma tedavisi sırasında genellikle sınırlıdır veya bundan kaçınılır.
Hodgkin Lenfoma için radyasyon tedavisi genellikle yalnızca başlangıçta lenfomayı içeren lenf düğümlerini ve lenfomanın yayıldığı yakın bölgeleri hedef alır. Bu, vücudun radyasyona maruz kalan alanını azaltır.
Radyasyon tedavisi, diğer organlara yayılmış olan lenfomanın neden olduğu semptomları hafifletmek için de kullanılabilir.
Çok kalın olmayan cilt lenfomalarında, kanser hücrelerini öldürmek için ultraviyole (UV) ışık kullanılabilir. Bu psoralen adı verilen bir ilaçla kombine edilebilir. Hap formunda alınan bu ilaç, UV ışığının hücre öldürücü etkisini artırmak amacıyla kullanılır.
Hedefe yönelik tedavi
Hedefe yönelik tedavi, normal hücrelere zarar vermeden spesifik olarak kanser hücrelerine saldırmak üzere tasarlanmış ilaçlarla yapılan tedaviyi ifade eder. Bu tür ilaçlar kanser hücrelerinin büyüme, bölünme, kendilerini onarma veya diğer hücrelerle etkileşime girme şeklini etkiler.
Bu ilaçlar, kanser hücrelerinin büyümek ve hayatta kalmak için ihtiyaç duyduğu proteinleri hedef alarak çalışır. Bu ilaçların bazıları kanser hücrelerini öldürmek için radyoaktif maddeler kullanır.
Diğerleri kanser hücrelerini öldürmeye yardımcı olmak için kemoterapi ilaçlarıyla birlikte kullanılır. Bazı Hodgkin Dışı Lenfoma türleri, monoklonal antikorlar adı verilen bir grup hedefe yönelik tedavi ilacı ile tedavi edilir[6]. Hodgkin Dışı B-hücreli lenfomaları tedavi etmek için kullanılan en yaygın monoklonal antikor rituximabdır (bu ilaç Hodgkin Dışı T-hücreli lenfomalarda işe yaramaz)[7]. Diğer monoklonal antikor türleri arasında brentuximab vedotin, obinutuzumab ve alemtuzumab bulunmaktadır.
Deri lenfomalarını tedavi etmek için başka hedefe yönelik ilaçlar kullanılabilir.
İmmünoterapi
İmmünoterapi, bağışıklık sisteminin kanser hücrelerine saldırma yeteneğini artıran ilaçlarla tedaviyi içerir. İnterferon adı verilen bir ilaç, bazı lenfoma türlerini tedavi etmek için immünoterapide kullanılabilir, ancak ciddi yan etkileri olabilir.
Talidomid ve lenalidomid gibi diğer ilaçlar, diğer tedaviler işe yaramadığında kullanılabilir. Bu ilaçlar bağışıklık sistemini etkiler - ancak tam olarak nasıl çalıştıkları henüz bilinmemektedir.
Topikal ilaçlar
Doğrudan cilde uygulanan ilaçlar (topikal ilaçlar) erken evre cilt lenfomalarını tedavi etmek için kullanılabilir. Bunlar arasında topikal kortikosteroidler, kemoterapi ilaçları, retinoidler ve immünoterapi ilaçları bulunur.
Kök hücre nakli
Kemik iliği yüksek doz kemoterapi tedavisi nedeniyle tahrip olmuşsa kök hücre nakli kullanılabilir. Bu, kemik iliğindeki hasarlı veya tahrip olmuş kan kök hücrelerini sağlıklı olanlarla değiştirmek için kullanılır. Bunlar kendi kan kök hücreleriniz (otolog kök hücre nakli olarak adlandırılır) veya bir donörden (allojenik kök hücre nakli olarak adlandırılır) olabilir.
Başka bir kişiden kök hücre nakli ancak o kişinin doku tipinin sizinkiyle yakından eşleşmesi halinde mümkündür. En iyi donör genellikle yakın bir akrabadır. Hastanın kendi vücudundan alınan kök hücre nakilleri lenfoma tedavisinde daha yaygındır. Hücreler kemoterapi tedavisinden önceki haftalarda kandan veya kemik iliğinden alınır ve daha sonra hastanın kan dolaşımına geri verilir.
Aktif izleme[8]
Düşük dereceli Hodgkin Dışı Lenfomanın hemen tedavi edilmesi gerekmeyebilir. Bunun yerine, kanseri izlemek için düzenli kontroller yaptırabilirsiniz (aktif izleme, dikkatli bekleme veya izle ve bekle olarak adlandırılır). Erken tedavi yan etkilere neden olabileceğinden veya vücudunuzu tedaviye dirençli hale getirebileceğinden, aktif izleme yöntemi, kanseri hemen tedavi etmekten daha iyi olabilir.
Takip
Tedaviden sonra, kanserin geri gelip gelmediğini (nüks edip etmediğini) kontrol etmek veya tedavinin yan etkilerini kontrol etmek için düzenli takibe ve testlere ihtiyacınız olacaktır. Farklı lenfoma türlerinin farklı tedavileri ve görünümleri vardır, bu nedenle ihtiyacınız olan takip bakımı lenfoma türüne bağlı olacaktır.
Bazı kişilerde lenfomayı kontrol altında tutmak için düzenli kemoterapi veya radyasyon terapisi gerekebilir.
İlerlemiş hastalık
Tedavi başarısız olursa, hastalığın semptomlarını kontrol altına almak için palyatif tedavi en iyi seçenek olabilir. Palyatif tedavi, tümörleri küçültmek veya büyümelerini yavaşlatmak için radyasyon tedavisi ve kemoterapiyi içerebilir. Ayrıca ağrı ve mide bulantısını hafifletmek için başka ilaçlar da kullanılabilir.
Tekrarlayan kanser
Lenfoma tedaviden sonra geri gelebilir (nüks edebilir). Kanser, orijinal kanserin geliştiği aynı yerde geri gelebilir. Kanser vücudun başka bir yerinde geri gelirse buna ikincil kanser denir.
Tekrarlayan veya ikincil lenfoma tedavisi kemoterapi, radyasyon tedavisi, hedefe yönelik tedavi veya kök hücre naklini içerebilir. Uygun tedavi seçeneği şunlara bağlıdır:
merhaba@kansersavascilari.org
+90 (216) 418 9006
Eğitim Mahallesi
Destek Olalım